احتمالاً وقتی چیزی درمورد چربی دور قلب میشنوین به یاد افراد خیلی چاقی میافتین که حتی با چند قدم راه رفتن ساده هم دچار تنگی نفس و تپش قلب میشن؛ اما تشکیل چربی در اطراف قلب فقط ناشی از اضافه وزن نیست و تقریباً در همه افراد با هر تیپ بدنی و شاخص توده بدنی اتفاق میافته.
انواع مختلفی از چربیها اطراف قلب تجمع پیدا میکنن که تأثیر منفی قابلتوجهی بر عملکرد قلب و رگها و سلامتی بدن دارن.
با این مقاله مجله مونوپی همراه باشین تا بعد از شناخت انواع چربیهای دور قلب و نحوه شکلگیری و تجمعشون، مؤثرترین روشهای پیشگیری از اونها و کاهششون رو یاد بگیرین.
فهرست مطالب
چربی دور قلب و انواع آن
چربی دور قلب انواع مختلفی داره که از نظر محل تجمع با هم متفاوتن. اول یه آناتومی مختصر از لایههای دیواره قلب بگیم. دیواره قلب شما سه لایه داره:
- اپیکارد یا لایه بیرونی؛
- میوکارد یا لایه ماهیچهای میانی؛
- اندوکارد یا لایه نازک داخلی.
حالا بریم سراغ آشنایی با انواع چربی دور قلب.
۱. چربی اپیکاردیال
چربی اپیکاردیال (Epicardial fat) لایه چربی نازکیه که دقیقاً در سطح خارجی قلب، در ناحیه بین قلب و لایه اپیکارد تشکیل میشه. این نوع چربی برخلاف چربیهای سطحیتر، با بافت قلب تماس مستقیم داره و به همین دلیل تأثیر بیشتری بر عملکرد قلب میذاره.
چربی اپیکاردیال در شرایط خاص میتونه باعث التهاب یا تولید مواد التهابیای بشه که به سلامتی قلب آسیب میرسونن و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی رو بالا میبرن.
2. چربی پریکاردیال
چربی پریکاردیال (Pericardial fat) لایهای از چربیه که بین کیسه پریکارد و دیواره قفسه سینه قرار داه. این نوع چربی برخلاف چربی اپیکاردیال، بهطور مستقیم در تماس با قلب نیست، اما باز هم میتونه بر عملکرد کلی قلب و گردش خون تأثیر بذاره.
چربی پریکاردیال بیشتر در افراد دارای اضافهوزن یا چاقی دیده میشه و تحقیقات نشون داده که افزایش حجم اون ممکنه مشکلات قلبی و افزایش فشار بر رگهای خونی رو به همراه بیاره. اصطلاح قلب پرچربی (Fatty heart) برای توصیف وضعیتی به کار میره که قلب فرد چربی پریکاردیال زیادی داشته باشه.
3. چربی مدیاستن
چربی مدیاستن (Mediastin fat) در ناحیه یا حفره مرکزی قفسه سینه که بین دو ریه و اطراف قلب قرار داره یافت میشه. این نوع چربی نقش فیزیولوژیکی خاصی رو ایفا میکنه: از قفسه سینه در برابر ضربات وارده محافظت میکنه و میتونه در ترشح هورمونها و مواد شبههورمونی هم مؤثر باشه.
با این حال، افزایش بیش از حد چربی مدیاستن هم به بافتهای اطراف فشار میآره، فضای تنفسی رو محدود میکنه و به اختلال در عملکرد سیستم قلبی و تنفسی منجر میشه.
چالش مجازی 42 روز تا لاغری
هدف این چالش
-کاهش وزن پایدار و اصولی ،دستیابی به هدف کاهش وزن بدون نیاز به رژیمهای سخت و نادرست
-ایجاد عادات غذایی سالم و ماندگار ( با برنامههای غذایی دقیق و نکات هفتگی) ،آشنایی با اصول تغذیه سالم و متعادل (یادگیری نکات تغذیهای مفید و کاربردی)
-افزایش استقامت و بهبود عملکرد قلبیعروقی ( با تمرینات پیادهروی منظم)
– فرمدهی و تقویت عضلات (از طریق تمرینات قدرتی و بدنسازی)، افزایش سوختوساز بدن (کمک به افزایش متابولیسم با حفظ عضلات)
– آمادگی و رسیدن به اندام ایدهآل برای عید نوروز، تقویت سبک زندگی فعال و پرانرژی ( تمرین برای ایجاد یک سبک زندگی سالم)
- مدت زمان چالش: 6 هفته
- نوع چالش: ترکیب تغذیه و ورزش
- طراح بخش تغذیه : سیما جم
- طراح بخش ورزش : نوش آفرین موسوی
دلایل شکلگیری چربی دور قلب
عوامل شکلگیری انواع چربی دور قلب ترکیبی از ژنتیک، سبک زندگی و شرایط متابولیکه که در ادامه بررسیشون میکنیم.
- ژنتیک: در بعضی افراد به دلیل وجود یه سری ژن خاص چربی بیشتری در اطراف قلب تولید و انباشته میشه. یعنی احتمال تجمع چربی دور قلب این افراد حتی با داشتن وزن طبیعی هم بالاست.
- سبک زندگی ناسالم: کمتحرکی در کنار مصرف مواد غذایی پرکالری و سرشار از چربیهای اشباع و قندهای ساده از عوامل اصلی تشکیل چربی دور قلب به شمار میآد. اگه رژیم غذایی شما شامل مصرف زیاد فستفود، شیرینیجات و نوشیدنیهای قندی باشه، میزان چربیهای ناسالم در بدنتون بالا میره و تجمع چربی دور قلب هم ازعوارضشه.
- اضافهوزن و چاقی: افزایش وزن و چاقی از مهمترین عوامل تجمع چربی در نواحی اطراف قلب، بهویژه چربی پریکاردیاه. در واقع چربی اضافی ناشی از چاقی در بدن هم در نواحی زیرپوستی و هم اطراف اندامهای حیاتی انباشته میشه. با افزایش شاخص توده بدنی (BMI)، احتمال افزایش حجم چربی در لایههای اپیکاردیال و پریکاردیال هم بالا میره.
- دیابت و مقاومت به انسولین: حجم چربی دور قلب معمولاً در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا کسانی که مقاومت به انسولین دارن، بیشتره. این شرایط مانع کنترل مؤثر قند خون میشه و نتیجه این عدم تعادل متابولیکی، افزایش تجمع چربی در نواحی خاص بدن، از جمله اطراف قلبه. مقاومت به انسولین با افزایش التهاب هم به تجمع چربی اپیکاردیال بیشتر منجر میشه.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، توانایی بدن در سوزاندن چربیها پایین میآد. تغییرات هورمونی مرتبط با سن هم باعث افزایش تجمع چربی در اطراف اندامهای داخلی میشه. تجمع چربیهای احشایی و دور قلبی در مردان مسن و زنان بعد از یائسگی بالا میره که خودش احتمال بروز مشکلات قلبی-عروقی رو بیشتر میکنه.
- التهاب مزمن: التهاب مزمن در بدن میتونه زمینهساز تجمع چربیهای مضر در نواحی مختلف از جمله اطراف قلب بشه. بعضی بیماریهای التهابی مثل آرتریت روماتوئید و سایر بیماریهای خودایمنی با افزایش التهاب به انباشت بیشتر چربیهای اپیکاردیال و پریکاردیال منجر میشن.
- عدم تعادل هورمونی: تغییرات هورمونی، بهویژه در هورمونهای استروژن و تستوسترون بر ذخیره چربی اطراف قلب اثرگذاره. مثلاً کاهش سطح استروژن در زنان بعد از یائسگی باعث افزایش تجمع چربی احشایی، از جمله چربی اطراف قلب میشه. در مردان هم کاهش سطح تستوسترون با افزایش چربی دور قلب همراهه.
- استرس و کمبود خواب: این دو از عوامل مهمی مؤثر بر متابولیسم بدن و تجمع چربیه. استرس مداوم باعث افزایش سطح کورتیزول میشه که ذخیره چربی احشایی رو بالا میبره. کمبود خواب و خستگی مزمن هم بر سطح هورمون گرسنگی تأثیر میذاره و احتمال افزایش وزن و تجمع چربی دور قلب رو بالا میبره.
خطرناکترین نوع چربی دور قلب
چربی اپیکاردیال خطرناکترین نوع چربی دور قلبه، چون مجاورتش با عضله قلب و عروق کرونری به تأثیرات مخرب مستقیم بر سلامتی قلب و رگها منجر میشه.
نزدیکی چربی اپیکاردیال به عروق کرونری، این رگها رو مستعد التهاب و انسداد میکنه که خطر بروز حمله قلبی و بیماریهای عروق کرونر رو افزایش میده. ضمناً چربی اپیکاردیال میتونه مواد التهابیای مثل سیتوکینها و آدیپوکینها رو تولید کنه. این مواد با ایجاد التهاب در بافت قلبی، ریسک سختشدگی رگها و مشکلات قلبی دیگه رو بالا میبرن.
علاوه براین، افزایش حجم چربی اپیکاردیال میتونه باعث ایجاد فشار اضافی بر عضله قلب بشه و اختلالات عملکردی قلب رو به همراه بیاره یا کارکرد طبیعی دریچههای قلب رو مختل کنه.
ارتباط چربی دور قلب با بیماریهای قلبی
مطالعات نشون داده که هر نوع چربی دور قلب به شکل متفاوتی در افزایش خطر بیماریهای قلب و رگها نقش داره؛ چربی اپیکاردیال با تولید مواد التهابی و چربی پریکاردیال با افزایش فشار بر رگها. علاوه بر این، افزایش چربی در ناحیه مدیاستن هم ممکنه باعث ایجاد فشار بیشتر بر قلب و عروق شود و بر عملکرد اونها تأثیر منفی بذاره.
چگونه از افزایش چربی دور قلب جلوگیری کنیم؟
کنترل وزن و داشتن سبک زندگی سالم، بهویژه پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم از مؤثرترین روشهای پیشگیری از تجمع چربی دور قلبه.
پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب، شیرینیجات و نوشیدنیهای قندی در کنار انجام تمرینات هوازی مثل پیادهروی، دویدن یا دوچرخهسواری در کنار تمرینات مقاومتی راهکارهای بسیار مؤثری برای کاهش چربیهای اطراف قلبه.
توصیه مونوپی
انواع چربی دور قلب عوامل مهمی در افزایش خطر بیماریهای قلب و رگها به حساب میآن. شناخت این چربیها و اثرات هرکدوم به شما در پیشگیری و کنترل اونها کمک میکنه. یکی از مهمترین راهکارهای کاهش چربی دور قلب، داشتن یه برنامه غذایی سالم و در کنار فعالیت بدنی و ورزش منظمه.
میخواین ورزش رو به صورت عادت روزانهتون دربیارین و با بیشترین سرعت ممکن از تجمع چربی دور قلب فاصله بگیرین؟ مربیهای ما در کلاسهای دویدن مدرسه مونوپی منتظرن تا اول اصول دویدن و بعد الفبای حفظ سلامتی قلب رو بهتون یاد بدن.
در مجله مونوپی بیشتر بخوانید :
بهترین ویتامینها و مولتی ویتامینها برای بدنسازان
پروتئین برای دوندگان: سوخت ضروری عضلات
همه چیز درباره قند خون نرمال
بهترین ورزش برای کاهش چربی خون: راهکارهای قلب سالمتر
اهمیت ورزش در دوران رژیم غذایی
چطور چربی شکم و پهلو را از بین ببریم؟
کدام نوع پروتئین وی خوبه؟
مهمترین حقایق درباره شکلات تلخ برای لاغری
مسابقه نیمه ماراتن برج تو برج دبی 2025 (21 بهمن 1403)
مسابقه ماراتن دبی امارات متحده عربی (23 دی ۱۴۰۳)
مسابقه ماراتن استانبول ترکیه (13 آبان ۱۴۰۳)
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارتهای طبیعتگردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاسهای مدرسه مونوپی، انتخاب فوقالعادهای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
منابع مقاله: