اگرچه اغلب افراد چاقی رو ناشی از پُرخوری و کمتحرکی میدونن، اما جالبه بدونین که این بیماری مزمن دلایل اساسیتری مثل علل ژنتیکی، روانی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی داره.
پس بهتره دست از سرزنش کردن افراد چاق برداریم و رویکرد خودمون رو برای رسیدگی به این بیماری پیچیده که 650 میلیون نفر رو در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده، دوباره ارزیابی کنیم. با توجه به ساده فرض کردن این بیماری به هر علتی، میتونه روند درمان اون رو سختتر کنه!
فهرست مطالب
ریشه های چاقی چیه؟
طبق مطالعات انجامشده، چاقی 9 دلیل اساسی و ریشهای داره که در ادامه به جزئیات هرکدوم اشاره خواهیم کرد.
ژنتیک و چاقی
تخمین زده شده که به احتمال 40 تا 70 درصد، ژنتیک در بروز چاقی موثره. ما ژنهامون رو از والدینمون به ارث بردیم. در حال حاضر صدها ژن شناسایی شده که میتونن در بروز چاقی نقش داشته باشن. بیشتر این ژنها به خودی خود تأثیر کمی دارن، اما وقتی با هم ترکیب شن میتونن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به چاقی رو افزایش بدن.
البته محققان معتقدن اگرچه ژنها نقشی اساسی بازی میکنن، اما میزان اثرگذاری اونها رو میشه با عوامل محیطی مثل عادات صحیح سبک زندگی تغییر داد. پس بهتره از همین الان دست به کار شین و ورزش روزانه و مصرف رژیم غذایی پُرفیبر و حاوی ویتامینها و مواد معدنی رو در برنامه روزانه خودتون بگنجونید.
فیزیولوژی بدن
بدن ما برای محافظت از خودش در برابر گرسنگی، چندین مکانیسم داخلی داره و این مسئله میتونه روند کاهش وزن رو دشوار کنه. به عنوان مثال، چربیهای بدن یه هورمون مهم به نام لپتین تولید میکنن. این هورمون به مغز سیگنال میده که چقدر چربی ذخیره شده. وقتی سطح چربی ذخیرهشده بدن کاهش پیدا میکنه، میزان لپتین هم کم میشه. مغز این وضعیت رو بهعنوان گرسنگی تعبیر و سعی میکنه با کاهش متابولیسم به کاهش اشتها و صرفهجویی در مصرف انرژی بدن کمک کنه.
مطمئنا ادامه این روند باعث افزایش وزن و چاقی میشه. بههمینخاطر، پزشکان توصیه میکنن از گرفتن رژیمهای سخت پرهیز کنین و بهتدریج با خوردن وعدههای غذایی سالم و کمکالری و انجام فعالیت بدنی روزانه، تعادل لازم رو برقرار کنین.
چالش مجازی 5 کیلو لاغری در 5 هفته
هدف این چالش کاهش وزن 5 تا 8 کیلوگرم، کاهش سایز، کنترل اشتها، ایجاد لایفاستایل سالمتر، سم زدایی و … میباشد.
- مدت زمان چالش: 5 هفته
- پیشنیاز: ندارد
- نوع چالش: غیرحضوری
- طراح چالش : متخصص تغذیه سیما جم
برنامه غذایی و چاقی
در طول چند دهه گذشته، نوع رژیم غذایی مردم جهان به طور چشمگیری تغییر کرده. متاسفانه مصرف غذاهای فرآوریشده مثل موارد زیر خیلی زیاد شده، درحالیکه مواد مغذی اندکی دارن و پرکالری هستن:
- انواع فستفود
- سوسیس و کالباس
- کنسروها
- غذاهای منجمدشده یا نیمهآماده
- نانهای بستهبندیشده
- محصولات لبنی فرآوریشده
- نوشابهها و سایر نوشیدنیهای شیرین
مقاله پیشنهادی: رژیم فستینگ بهترین روش برای کاهش وزن
از نظر کارشناسان، قیمت مناسب، دسترسی سریع و آسان، طعم و بافت مطلوب، بستهبندی جذاب و بازاریابی گسترده، از دلایل اصلی پرطرفدار بودن غذاهای فرآوریشده هستن. همه این عوامل بر بخشهای کنترل اشتها در مغز اثر میذارن و اشتها و انگیزه شما رو برای خوردن مداوم غذا و در نتیجه، افزایش وزن و چاقی افزایش میدن. علاوه بر این، با القای سیری کاذب باعث کاهش مصرف مواد غذایی سالم و طبیعی مثل انواع میوه و سبزیجات میشن.
دسترسی به پزشکان
اگرچه چاقی یک بیماری پیچیده و مزمن هست، اما مراقبتهای پزشکی اولیه میتونه بهراحتی از بروز اون جلوگیری کنه. اکثر افرادی که از چاقی رنج میبرن، بهدلیل عدم دسترسی به پزشکان و آگاهی اندک درگیر این بیماری میشن و نمیتونن در طولانیمدت به بازهی وزنی سالم برسن.
متاسفانه در کشورهای با درآمد اندک یا متوسط مثل کشور ما، بهدلیل کمبود متخصصان آموزشدیده، کاهش پوشش بیمهای، هزینههای بالا برای بیماران و فقدان گزینههای درمانی و مسیرهای روشن برای درمان، هنوز شاهد اعمال تغییراتی در کاهش آمار چاقی نیستیم.
برنامه غذایی کاهش وزن (آنلاین)
- این برنامه براساس مشخصات فردی و میزان فعالیت شما نوشته خواهد شد
- برنامه غذایی دو هفتهای فول منو شامل صبحانه، ناهار، میان وعده و شام برای شما تنظیم میشود.
- متخصص تغذیه سیما جم
وقایع زندگی و چاقی
اتفاقاتیکه از دوران نوزادی به بعد در طول زندگی رخ میدن، میتونن عامل افزایش وزن باشن. جالبه بدونین که نوع تغذیه مادر در دوران پیش از تولد هم میتونه زمینهساز چاقی نوزاد در بزرگسالی بشه.
مشخص شده که در کشورهای با درآمد بالا مثل آمریکا، از سن 20 تا 40 سالگی، میانگین افزایش وزن حدود 1 تا 2 کیلوگرم در سال هستش. البته برخی از افراد بهدلیل سبک زندگی بیتحرک، استرس عاطفی یا مالی و اختلالات خواب، بیشتر از حد متوسط افزایش وزن پیدا میکن.
مقاله پیشنهادی: شناخت هرم غذایی برای داشتن زندگی سالم
با تولد هر یه کودک، مادر به طور متوسط دچار 1 کیلوگرم اضافه وزن میشه. شروع دوران یائسگی هم با تغییر در توزیع چربی بدن و افزایش خطر وقوع دیابت و بیماریهای قلبی همراهه.
ابتلا به برخی از بیماریها (مثل افسردگی و دیابت) و مصرف برخی از داروها (مثل استروئیدهای ضدآسم و داروهای ضدافسردگی) میتونه باعث افزایش وزن بشه. پس سبک زندگی قبل از تولد، در اوایل بزرگسالی و در دوران بارداری، بروز برخی بیماریها و مصرف برخی از داروها میتونن خطر بروز چاقی رو افزایش بدن!
مارکتینگ مواد غذایی
اگرچه رابطه پیچیدهای بین سیستمهای غذایی و سلامت مردم وجود داره، اما ثابت شده که نحوه بازاریابی مواد غذایی با چاقی مرتبطه. چون در دسترس بودن، مقرونبهصرفه بودن و حملونقل آسون و مجانی غذا، زمینه مصرف بیشازحد اون رو فراهم میکنه.
اخیرا در آمریکای لاتین از استراتژیهای بازاریابی مثل تبلیغات و نصب شخصیتهای کارتونی روی بستههای غذا، برای افزایش جذابیت کودکان استفاده میکنن. مشخص شده اگرچه این مسئله بر انتخاب مصرفکننده تاثیر میذاره، اما اغلب با رژیم غذایی بیکیفیت و افزایش مصرف غذاهای فرآوریشده همراهه. پس نقش نحوه مارکتینگ یا بازاریابی مواد غذایی در افزایش آمار چاقی رو نمیشه نادیده گرفت!
سلامت ذهن و روان
چاقی و سلامت روان عمیقا در هم تنیده شدن. چون ابتلا به برخی از اختلالات سلامت روان و مصرف داروهای مرتبط با اونها (مانند داروهای ضدافسردگی و ضدروانپریشی) میتونه منجر به افزایش وزن بشه. در واقع این اختلالات با تحریک بیحالی، کاهش یا افزایش خواب و افزایش اشتها میتونن شما رو به سمت پرخوری سوق بدن.
اخیرا تحقیقات نشون دادن، کسانیکه دارای ژنهای مرتبط با شاخص توده بدنی (BMI) بالا هستن، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی و اضطراب قرار دارن.
کمبود خواب و چاقی
کمبود خواب مثل استرس بالا میتونه باعث اختلال در هورمونها و افزایش وزن بشه. پزشکان معتقدن که کمبود خواب (هم از نظر مدت و هم از نظر کیفیت خواب) با بروز بیماریهایی مثل بیماریهای قلبی عروقی، افسردگی و چاقی مرتبطه. چون هورمونهایی مثل کورتیزول (هورمون استرس) و گرلین (هورمونیکه اشتها رو تحریک میکنه) رو افزایش میده و باعث کاهش هورمون لپتین میشه. اصولا افزایش میزان کورتیزول و گرلین تمایل شما رو به سمت خوردن غذاهای شیرین، چرب و شور زیاد میکنه.
مطمئنا تو این شرایط، با مدیریت مشکلات خواب و استرس تحت نظر روانپزشک، میتونین پرخوری ناشی از مشکلات خواب رو کنترل کنین.
ممنون که تا انتهای مقاله همراه ما بودین. توی این مقاله سعی کردیم شما رو با ریشههای این بیماری آشنا کنیم تا بتونین با توجه با نظر پزشک متخصص بهترین درمان رو انتخاب کنین. اگه دوست داشتین در مسیر لاغری ما همراهتون باشیم، میتونین از رژیم مونوپی که زیر نظر متخصص تغذیه برای شما تنطیم میشه استفاده کنین.
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارتهای طبیعتگردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاسهای مدرسه مونوپی، انتخاب فوقالعادهای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
منابع مقاله: