وقتی دوندهها به غذا فکر میکنن، بیشتر روی این متمرکز میشن که چقدر میتونه در تمرین دویدن بهشون کمک کنه یا چه تأثیری بر اندامشون میذاره. اما غذا ویتامینها و مواد معدنی ضروری رو برای شما فراهم میکنه تا تولید انرژی، قوی نگه داشتن استخوانها، تقویت ایمنی، ترمیم بافت ماهیچهای تحت فشار در دویدن و یه زندگی طولانی و سالم براتون امکانپذیر بشه.
کمبود بعضی ویتامینها و مواد معدنی میتونه شما رو از رسیدن به هدفهایی که برای تناسب اندام، آمادگی بدن و دویدن دارین دور کنه، به خصوص اگه ندونین قبل از دویدن چی بخورین. مثلاً اگه ویتامین D یا کلسیم کافی دریافت نکنین، خطر شکستگیهای تنشی استخوان برای شما بیشتر میشه؛ اگه به دلیل رژیم غذایی و پرهیز از خوردن گوشت به کمبود ویتامین B12 دچار باشین، ممکنه احساس خستگی مزمن کنین و نتونین نهایت تلاشتون رو در تمرینات دویدن به کار ببندین.
به همین دلیل مهمه که ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای دوندهها رو بشناسین و اونها رو در برنامه غذاییتون بگنجونین. این مطلب مجله مونوپی به معرفی همین مواد مغذی و منابع هرکدوم اختصاص داره.
فهرست مطالب
دوندهها باید غذای واقعی بخورند
متخصصهای تغذیه و فیزیولوژی ورزشی توصیه میکنن که ویتامینها و مواد معدنی رو از غذاها دریافت کنین نه از قرصها، پودرها یا مکملهای دیگه. چون فقط وقتی بالاترین جذب رو دارنکه اونها رو از یه منبع غذایی تأمین کنین. بقیه مواد مغذی موجود در غذا، مثل فیبر، چربی و پروتئین هم به شما احساس سیری میدن.
خوردن غذای واقعی شما رو وادار میکنه غذا رو مادهای ببینین که بدنتون رو تغذیه و نیازهاش رو تأمین میکنه، نه فقط چیزی که برای دریافت انرژی و طعم دلخواهتون مصرف بشه. این رویکرد خیلی بهتر از اینه که یه رژیم غذایی بدون مواد مغذی داشته باشین و فکر کنین نوشیدن آب حاوی ویتامین و مصرف قرص و مکمل همه مشکلات رو حل میکنه.
یه بشقاب سبزیجات برگتیره رو با پودر مکملی که روش نوشته «حاوی سبزیجات» مقایسه کنین؛ اولی یه غذای واقعیه و دومی یه ماده غذایی شدیداً فرآوریشده. فکر کنم واضح باشه که انتخاب درست کدومه.
پاملا نیسویچ بِد نویسنده کتاب «دویدن برای لاغری: راهنمای کامل کاهش وزن برای دوندهها» و متخصص تغذیه ورزشیه که البته کتاب خوبش هنوز به فارسی ترجمه نشده. پاملا میگه: «غذاها علاوه بر ریزمغذیهایی مثل ویتامینها و مواد معدنی، فیتونوترینتها، آنتیاکسیدانها و ترکیبات دیگهای دارن که در بیشتر مکملها پیدا نمیشه».
دلایل دیگهای هم هست که تمرکز بر غذای واقعی برای دوندهها بهتره؛ مهمترینش اینه که بر خلاف مواد غذایی، مکملهای ورزشی تحت نظارت دقیقی تولید و توزیع نمیشن. یعنی هیچ تضمینی وجود نداره که مواد نوشتهشده روی برچسب بسته با محتویات اون مطابقت داشته باشه.
البته ویتامین D استثناست چون به سختی در غذاها یافت میشه. حتما میدونین که نور خورشید از بهترین منابع این ویتامینه، اما استفاده از نور طبیعی خورشید مخصوصاً در زمستان و در بعضی مناطق جغرافیایی دنیا امکانپذیر نیست.
اگه دوندهاین و میخواین مکمل مصرف کنین، اول با پزشک صحبت کنین و آزمایش بدین تا مشخص بشه کمبودی از نظر ویتامینها و مواد معدنی ضروری دارین یا نه. چون مصرف خودسرانه بعضی مکملها با آسیبهای جبرانناپذیری همراهه. در صورت خرید مکملها، حتما از اصالت و کیفیتششون مطمئن بشین. تحقیق در مورد شرکت تولیدکننده، وجود تاییدیههای معین از سازمان غذا و داروی هر کشور و برچسبهای اصالت از بهترین روشها برای این کاره.
ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای دوندهها کدام است؟
در ادامه ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای دوندهها و منابع غذایی هرکدوم رو معرفی میکنیم.
کلسیم
چرا کلسیم برای دوندهها مهمه؟ چون کلسیم در بسیاری از عملکردهای اساسی بدن، از جمله انقباض عضلانی و توانایی لخته شدن خون نقش کلیدی داره. اگه کلسیم و ویتامین D کافی دریافت نکنین، با افزایش خطر کاهش تراکم مواد معدنی استخوان و شکستگی تنشی روبرو میشین.
بهترین منابع کلسیم: محصولات لبنی، ماهی سالمون کنسرو شده، آب پرتقال غنیشده و سبزیهای برگدار.
ویتامین دی (D)
چرا ویتامین دی برای دوندهها مهمه؟ چون بدن برای جذب کلسیم و تنظیم غلظت فسفر در سلامت استخوان به ویتامین D نیاز داره. اگه بیشتر اوقات توی خونه تمرین میکنین یا محل زندگیتون نور طبیعی محدودی داره، با پزشکتون درمورد خطر کمبود این ویتامین مشورت کنین.
بهترین منابع ویتامین D: لبنیات منبع اصلی این ویتامینه و چون در غذاهای دیگه سخت پیدا میشه، مصرف محصولات غنیشده با ویتامین D مثل نان، آب پرتقال، کره گیاهی مارگارین و قارچهایی رو که زیر نور UV پرورش داده میشه توصیه میکنیم.
ویتامینهای گروه B(ویتامینهای ب)
ویتامینهای گروه B شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ب۶ (B-6)، اسید پانتوتنیک، بیوتین، فولات و ب ۱۲ (B-12) میشه.
چرا ویتامینهای گروه B برای دوندهها مهمه؟ چون ویتامینهای B برای متابولیسم انرژی ضروریان. اعضای این گروه ویتامین به تولید انرژی در طول دویدن کمک میکنن، در تولید گلبولهای قرمز، ساخت پروتئین و ترمیم بافتهای تحت فشار نقش دارن. زنان دونده، افراد گیاهخوار یا افراد فاقد الگوهای غذایی مناسب خیلی وقتا به کمبود ریبوفلاوین، پیریدوکسین، فولات و B-12 مبتلا میشن.
بهترین منابع ویتامینهای گروه B: غلات غنیشده و سبوسدار، گوشت، آجیل، لبنیات و سبزیجات برگسبز. اگه گوشت نمیخورین، مخمر تغذیهای (مغذی) منبع خوبی برای B-12 به حساب میآد.
آهن
چرا آهن برای دوندهها مهمه؟ چون بدون آهن کافی ممکنه قبل از پایان دویدن سریع خسته بشین و نفسنفسزنان از ادامه مسیر انصراف بدین. کمبود آهن عملکرد ماهیچهها رو مختل میکند و ظرفیت و توان بدنتون رو برای ورزش پایین میآره. کمبود آهن از رایجترین مشکلات دوندهها به ویژه زنان به حساب میآد.
بهترین منابع آهن: جذب آهن به صورت هِم (Heme Iron) برای بدن شما آسونتره. این شکل آهن از محصولات حیوانی مثل گوشت گاو، مرغ و جگر به دست میآد. اگه گوشت نمیخورین، منابع آهن غیر همِ مثل لوبیای سیاه، لوبیا قرمز، غلات غنیشده و غلات صبحانه هم گزینههای خوبی هستن. ضمناً اگه مواد غذایی غنی از آهن رو با ترکیبات سرشار از ویتامین C مصرف کنین، بدنتون آهن رو بهتر جذب میکنه.
روی
چرا روی برای دوندهها مهمه؟ چون در عملکرد سیستم ایمنی، تولید انرژی و ساخت و ترمیم بافت ماهیچهای نقش کلیدی داره.
بهترین منابع روی: گوشت قرمز، بخشهای تیره گوشت مرغ، صدف خام، غلات کامل، غلات غنیشده و حبوبات.
منیزیم
چرا منیزیم برای دوندهها مهمه؟ چون برای حفظ قدرت و استحکام استخوانها نقش حیاتی داره و به تنظیم تعادل مناسب کلسیم و ویتامین D در بدن کمک میکنه. منیزیم برای کنترل قند خون، پروتئینسازی و تنظیم فشار خون هم کلیدی به حساب میآد.
بهترین منابع منیزیم: سبزیجات برگسبز مثل اسفناج، بسیاری از غلات کامل، دانهها و آجیل، غذاهای دریایی، لوبیا و محصولات لبنی. مقدار منیزیم در مواد غذایی فرآوریشده خیلی پایینه.
مونوپی و بشقاب رنگارنگ دوندهها
در این مطلب ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای دوندهها رو شناختین، اما یادتون باشه فقط نوع مواد غذاییای که میخورین در تقویت یا کاهش عملکرد دویدن شما مؤثر نیست، بلکه مقدار و زمان غذا خوردن هم اهمیت داره. ضمناً وقتی تمرینهای دویدن استقامتی رو انجام میدین به سوخت بیشتری نسبت به بقیه تمرینات نیاز دارین و اطمینان از دریافت این سوخت یا همون مواد غذایی قبل و بعد از دویدن، در دستیابی به اهدافتون مؤثره. اما در صورتی که مسافتهای طولانی رو میدوئین باید در طول دویدن به بدنتون سوخت برسونین.
اگه به مشورت تخصصی درمورد تغذیه دوندهها نیاز دارین به بخش برنامه غذایی مونوپی سری بزنین یا به مدرسه مونوپی بیاین و با مربیها و کارشناسهای تغذیه ما مشورت کنین.
مسابقه ماراتن دبی امارات متحده عربی (23 دی ۱۴۰۳)
مسابقه ماراتن استانبول ترکیه (13 آبان ۱۴۰۳)
کلاس دویدن پارک ولایت (پنجشنبه و جمعه) (دی)
کلاس دویدن کیش (روز زوج) (آذر)
کلاس پیشرفته دویدن ولنجک (سه شنبه و جمعه) (آذر)
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارتهای طبیعتگردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاسهای مدرسه مونوپی، انتخاب فوقالعادهای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
منابع مقاله: