فشار خون بالا مثل یه بمب ساعتی بیصداست که در بدن کار گذاشته شده باشه؛ بمبی که با بیتوجهی و سبک زندگی ناسالم، هرلحظه به انفجار نزدیکتر میشه.
فشار خون بالا هیچ علامتی نداره و به قاتل خاموش معروفه. بیخبری از فشار خون بالا و درمان نکردن اون هم شما رو در معرض خطر سکته مغزی، حمله قلبی و عوارض مختلف دیگه قرار میده. جالبه بدونین که تقریبا ۵۰ درصد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا از مشکلشون بیخبرن. پس شناخت این عارضه، آزمایش و چکاپ دورهای، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم برای حفظ فشار خون در محدوده سالم ضروریه.
پاداش خوندن این مقاله مجله مونوپی اینه که یاد میگیرین بمب فشار خون بالا رو خنثی کنین. اینجا صفر تا صد فشار خون بالا رو بررسی میکنیم و به ورزشهای مفید برای کاهش فشار خون و رژیم غذایی مناسب بیماران فشار خون بالا میپردازیم. پس یه بار دیگه در سفر سلامتی با ما همراه بشین.
فهرست مطالب
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا (Hypertension، High blood pressure) یعنی خون به طور مداوم نیروی فشاری بیش از حد طبیعی به دیواره سرخرگهای شما وارد میکنه. این فرایند به مرور زمان به رگها آسیب میرسونه و میتونه به عوارض جدی مثل حمله قلبی و سکته مغزی منجر بشه.
شیوع فشار خون بالا در جهان زیاده؛ انجمن جهانی قلب میگه بیش از ۱۲ درصد جمعیت جهان به فشار خون بالا مبتلان و ۵۰ درصد همه مرگهای ناشی از بیماریهای قلبی و سکته مغزی به دلیل فشار خون بالاست.
اندازهگیری فشار خون
همونطور که گفتیم، سنجش فشار خون (BP) یعنی اندازهگیری نیروی فشاری که خون به دیواره رگ ها وارد میکنه. حتما تا بهحال شنیدهین که فشار خون رو به صورت دو تا عدد گزارش میکنن، مثلاً میگن فشارسنج ۱۳۰ روی ۸۰ (۱۳ روی ۸) رو نشون میده (بر حسب واحد میلیمتر جیوه (mmHg)).
- عدد بالایی یا اول (۱۲) فشار خون سیستولیکه، یعنی فشار روی دیواره رگ موقع ضربان یا انقباض قلب؛
- عدد پایینی یا دوم (۸) فشار خون دیاستولیکه، یعنی فشار روی دیوارههای رگ بین دو ضربان و در حالت استراحت.
تعریف فشار خون بالا
فشار خون بالا در بیشتر کشورها اینطوری تعریف میشه:
عدد بالایی (فشار خون سیستولیک) بیشتر یا مساوی 130 میلی متر جیوه و/یا عدد پایین (فشار خون دیاستولیک) بیشتر یا مساوی 80 میلی متر جیوه.
این رقمهای معیار در کشورهای اروپایی کمی متفاوته:
عدد بالا بیشتر یا مساوی 140 میلی متر جیوه و/ یا عدد پایین بیشتر یا مساوی 90 میلی متر جیوه.
اما این تصویر بهترین جمعبندی رو درمورد عدد فشار خون بالا نشون میده: فشار خون ۱۲۰ تا ۱۲۹ روی ۸۰ یعنی افزایش فشار، ۱۳۰ تا ۱۳۹ روی ۸۰ تا ۸۹ یعنی پرفشاری مرحله ۱ و ۱۴۰ روی ۹۰ و بالاتر یعنی پرفشاری مرحله ۲.
انواع فشار خون بالا
فشار خون بالا دو نوع داره: اولیه و ثانویه. البته ممکنه یه نفر همزمان هر دو نوع عارضه رو داشته باشه.
- پرفشاری اولیه: رایجترین نوع فشار خون بالا در بزرگسالانه که به دلیل افزایش سن و سبک زندگی ناسالم، بهویژه ورزش و فعالیت ناکافی پیش میآد.
- پرفشاری ثانویه: این نوع فشار خون بالا در اثر بیماریهای مختلف یا داروهای مصرفی افراد بروز میکنه.
بعضی وقتا فشار خون بالا فقط در شرایط زمانی یا محیطهای خاصی پیش میآد. مثلاً:
- پرفشاری روپوش سفید: فشار خون فرد در خونه طبیعیه، اما در مراکز مراقبتی، بیمارستان یا مطب دکتر فشار بالا نشون داده میشه. این وضعیت بیشتر ناشی از اضطرابه.
- پرفشاری پنهان: فشار خون در مراکز مراقبتی طبیعیه، اما در خونه بالاست.
- پرفشاری پایدار: فشار خون هم در مراکز مراکز مراقبتی بالاست، هم در خونه.
- پرفشاری شبانه: فشار خون فرد فقط موقع خواب شبانه بالا میره.
دلایل ابتلا به فشار خون بالا
اگه فشار خون بالا از نوع اولیه باشه معمولاً نمیشه یه علت قطعی و مشخص براش ذکر کرد. چون عوامل زیادی از سبک زندگی کنار هم قرار میگیره و منجر به این وضعیت میشه. رایجترین دلایل پرفشاری اولیه عبارتند از:
- الگوهای غذایی ناسالم، از جمله مصرف غذاهای سرشار از سدیم؛
- تحرک و فعالیت بدنی کم؛
- مصرف زیاد نوشیدنیهای الکلی؛
- استرس مزمن و چاقی هم از عوامل افزایش فشار خون به حساب میآد.
پرفشاری ثانویه معمولاً یه علت مشخص و قابل شناسایی داره و دلایل شایعش شامل این موارده:
- بعضی داروها، از جمله سرکوب کننده های ایمنی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و قرصهای ضد بارداری؛
- بیماری کلیوی و مشکل رگهای کلیوی مثل تنگی شریان؛
- آپنه انسدادی خواب؛
- آلدوسترونیسم اولیه یا ترشح بیش از حد هورمون آلدوسترون از غدد فوق کلیوی؛
- مصرف مواد مخدر، مخصوصاً آمفتامینها و کوکائین؛
- مصرف تنباکو به هر شکل، از جمله سیگار کشیدن.
آیا فشار خون بالا ژنتیکی است؟
پژوهشگرها معتقدن ژن های شما در ابتلا به فشار خون بالا نقش دارن. پس اگه یک یا چند نفر از اعضای خانوادهتون شما فشار خون بالا داشته باشن، خطر ابتلای شما به اون بالاتره.
چالش مجازی Summer Body
هدف این چالش کاهش وزن تا 10% از وزن فعلی و عضله سازی و همچنین کاهش سایز، ساختن سبک غذایی و لایف استایل سالمتر، سمزدایی با حذف قند و شکر، کنترل اشتها، از بین بردن مقاومت بدن به انسولین، افزایش آگاهی نسبت به مواد غذایی، یادگیری نکات تغذیهای کاربردی، داشتن فعالیت ورزشی، عضله سازی، بالا رفتن میزان انرژی، افزایش متابولیسم میباشد.
- مدت زمان چالش: 4 هفته
- پیشنیاز: ندارد
- نوع چالش: غیرحضوری
- طراح بخش تغذیه : سیما جم
- طراح بخش ورزش : نوش آفرین موسوی
کوچ و مدرس مهارتهای زندگی : دنیا سلمانیپور
مربی یوگا و مدیتیشن : شرمین افشاری
علائم فشار خون بالا
پزشکها به فشار خون بالا میگن «قاتل خاموش»، چون معمولاً هیچ علامتی نداره. یعنی ممکنه شما سالها فشار خون بالا داشته باشین اما مشکل خاصی در بدنتون حس نکنین.
سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده که 46 درصد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا از ابتلاشون به این عارضه بیخبرن. به طور کلی اگه فشار خون شما به سطحی بیشتر یا مساوی 1۲0/1۸0 میلی متر جیوه برسه، ممکنه علائمی مثل سردرد، تپش قلب یا خونریزی از بینی رو تجربه کنین. این وضعیت بحرانیه و به مراقبت پزشکی فوری نیاز داره.
ورزشهای مناسب برای بیماران با فشار خون بالا
ورزش بهترین راهکار طبیعی برای کاهش فشار خونه، اما چه ورزشهایی برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا مناسبه؟
- پیادهروی سریع: پیادهروی سریع و مداوم از بهترین ورزشها برای کاهش فشار خون به حساب میآد.
- دوچرخهسواری: دوچرخهسواری یه ورزش هوازی کمفشار و بسیار مفید برای قلبه.
- شنا: شنا باعث بهبود گردش خون و کاهش فشار خون میشه.
- یوگا و مدیتیشن: علاوه بر کاهش فشار خون، به کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب هم کمک میکنه.
تغذیه مناسب برای رفع فشار خون بالا
تغذیه سالم نقش خیلی مهمی در کنترل فشار خون داره. بعضی از مواد غذایی که به کاهش فشار خون کمک میکنن عبارتند از:
- میوهها و سبزیجات چون سرشار از فیبر، پتاسیم و منیزیمن؛
- ماهیهای چرب که اسیدهای چرب امگا 3 دارن و به کاهش التهاب و بهبود عملکرد قلب کمک میکنن.
- غلات کامل چون فیبر موجود در اونها باعث کاهش کلسترول و تنظیم فشار خون میشه.
- لبنیات کمچرب که به دلیل وجود کلسیم به کاهش فشار خون کمک میکنن.
- آجیل و دانهها چون سرشار از منیزیم و پتاسیمن که برای سلامت قلب مفیده.
درمان فشار خون بالا
درمان فشار خون بالا اول شامل تغییر سبک زندگی میشه، یعنی رعایت رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک و الکل، دریافت پتاسیم کافی و حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی یا تمرینات مقاومتی با وزنه در هفته.
در موارد جدیتر، پزشک با توجه به شدت بیماری و شرایط بیمار، روشهای درمانی دیگه مثل مصرف دارو رو انتخاب میکنه.
سخن آخر
فشار خون بالا یه بیماری خاموش و خطرناکه که عوارضی مثل سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیه داره. با رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کاهش استرس و مصرف داروهای تجویزی میشه این بیماری رو کنترل کرد و مانع بروز عوارضش شد.
درسته که فشار خون بالا حریف سرسختیه، اما حالا که اطلاعات کافی درموردش به دست آوردین، میتونین دست به کار بشین؛ از همین الان با شرکت تو یکی از کلاسهای ورزشی مدرسه مونوپی یا برنامههای جذاب و متنوع بخش چالش و مسابقه مونوپی، اولین تغییر رو تو زندگی تون برای پیشگیری یا درمان فشار خون بالا و داشتن قلب سالمتر ایجاد کنین.
مسابقه ماراتن دبی امارات متحده عربی (23 دی ۱۴۰۳)
مسابقه ماراتن استانبول ترکیه (13 آبان ۱۴۰۳)
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارتهای طبیعتگردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاسهای مدرسه مونوپی، انتخاب فوقالعادهای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
منابع مقاله: