بیماری‌های قلبی: از دلایل تا ورزش و تغذیه مناسب برای بیماران
قلب شما موتور محرک زندگیتونه که با هر تپش، ادامه حیات و سلامتی رو رقم می‌زنه. پس عجیب نیست که به‌هم‌خوردن نظم و سازوکار این اندام مهم، یعنی همون بیماری‌های قلبی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر در جهان باشن. اما نگران نشین؛ خیلی از بیماری‌های قلبی قابل پیشگیری هستن و شما می‌تونین با داشتن یه سبک زندگی سالم‌تر، یعنی ورزش منظم و پایبندی به یه رژیم غذایی متعادل سلامتی قلبتون رو حفظ کنین.
برخلاف خیلی از تصورات غلط که ورزش رو برای بیماران قلبی خطرناک می‌دونن، ورزش از بهترین راه‌های بهبود عملکرد قلب در این بیمارانه.
با این مقاله مجله مونوپی همراه بشین تا انواع بیماری‌های قلبی و دلایل ابتلا به اون‌ها رو بشناسین، با ورزش مناسب برای بیماران قلبی و تغذیه سالم برای قلب آشنا بشین و راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های قلبی رو یاد بگیرین.
فهرست مطالب
انواع بیماری‌های قلبی
بیماری‌های قلبی انواع مختلفی دارن که هرکدوم علائم خاص خودش رو نشون می‌ده و به درمان ویژه‌ای نیاز داره. بعضی از این بیماری‌ها رو می‌شه با تغییر سبک زندگی و دارو کنترل و حتی درمان کرد، اما بعضی دیگه به عمل جراحی نیاز دارن تا فعالیت قلب به حالت طبیعی اولیه برگرده.
انواع بیماری‌های قلبی به طور کلی شامل این موارده:
- بیماری رگ‌های خونی، مثلاً بیماری عروق کرونر (CAD)؛
- ضربان قلب نامنظم یا همون آریتمی؛
- بیماری‌های قلبی مادرزادی یا نقایص مادرزادی قلب (Congenital heart defects)؛
- بیماری عضله قلب (کاردیومیوپاتی)؛
- بیماری دریچه قلب.
بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر (CAD) شایع‌ترین بیماری قلبی در دنیاست. این بیماری به معنی انسداد شریان‌های کرونر، یعنی همون رگ‌های خون‌رسان به قلبه و باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به عضله قلب، احساس درد در قفسه سینه (آنژین) و در موارد شدید، حمله قلبی می‌شه. معمولاً آترواسکلروز یا همون سخت‌شدگی شریان‌ها در اثر تجمع پلاک‌های چربی روی دیواره رگ رو منشأ اصلی این بیماری می‌دونن.
این عوامل خطر ابتلا به بیماری‌ی قلبی عروق کرونر رو بالا می‌بره:
- سن: برای مردان بعد از 55 سالگی و برای زنان پس از یائسگی؛
- سبک زندگی کم‌تحرک؛
- ابتلا به دیابت یا سندرم متابولیک؛
- ژنتیک یا سابقه خانوادگی بیماری عروق کرونر قلب؛
- فشار خون بالا؛
- سطوح بالای کلسترول بد یا مقدار پایین کلسترول خوب؛
- چاقی؛
- سیگار کشیدن؛
- استرس.
ضربان قلب نامنظم یا آریتمی
آریتمی به معنی ضربان قلب نامنظم یعنی سرعت بالا، پایین یا بی‌نظمی کلی در تپش قلبه. این مشکل در موارد خیلی جدی معمولاً ناشی از سایر بیماری‌های قلبیه، اما ممکنه خود به خود در افراد سالم هم پیش بیاد.
رایج‌ترین دلایل آریتمی شامل این موارد می‌شه:
- بیماری عضله قلب؛
- بیماری عروق کرونر؛
- دیابت؛
- مصرف مواد مخدر، مثلاً کوکائین؛
- استرس؛
- مصرف الکل یا کافئین بیش از حد؛
- نارسایی‌های مادرزادی قلب؛
- فشار خون بالا؛
- سیگار کشیدن؛
- بیماری‌های دریچه قلب؛
- مصرف بعضی داروها، عصاره گیاهان دارویی و مکمل‌ها.
بیماری‌های قلبی مادرزادی
بیماری قلبی مادرزادی زمانی اتفاق می‌افته که شکل‌گیری قلب جنین در رحم مادر با مشکلی روبرو بشه. در این حالت، علائم گاهی بلافاصله پس از تولد بروز می‌کنه و گاهی تا بزرگسالی هیچ نشانه‌ای از بیماری قلبی وجود نداره.
شایع ترین بیماری‌های قلبی مادرزادی شامل ناهنجاری‌های سپتوم (سوراخ در دیواره قلب)، تنگی ریه (کاهش جریان خون به ریه‌ها) و نشت خون از مجرای شریانی به داخل سرخرگ ریوی می‌شه.
بیماری عضله قلب یا کاردیومیوپاتی
کاردیومیوپاتی یعنی بیماری عضله قلب یا همون میوکارد. در این بیماری برای عضله قلب حالت کشیدگی، ضخیم‌شدگی یا سفت‌شدگی پیش می‌آد. به همین دلیل قلب ضعیف می‌شه و توانایی پمپاژ درست خون رو از دست می‌ده.
محتمل‌ترین دلایل بیماری‌های قلبی در ناحیه عضله شامل شرایط ژنتیکی، واکنش به داروها یا سموم خاص (مثلاً الکل) و عفونت های ناشی از ویروسه. کاردیومیوپاتی گاهی وقتا در اثر شیمی‌درمانیه و در بسیاری موارد به دلیل نامشخص بروز می‌کنه.
بیماری دریچه قلب
قلب شما چهار دریچه داره: سه‌لختی، ریوی، میترال، آئورتی. باز و بسته شدن این دریچه‌ها برای هدایت جریان خون بین چهار حفره قلب (۲ بطن و ۲ دهلیز رایست و چپ)، ریه‌ها و رگ‌های خونی ضروریه. بروز هر نوع ناهنجاری در این دریچه‌ها باز و بسته شدن درستشون رو دشوار می‌کنه و به انسداد یا نشت جریان خون منجر می‌شه.
مثلاً اندوکاردیت یه نوع عفونت باکتریایی رایج در دریچه قلبه که معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می‌شه، اما اگه بدون درمان بمونه می‌تونه آسیب شدید دریچه‌های قلب و حتی نیاز به جراحی تعویض دریچه رو ایجاد کنه.
بیماری‌های دریچه قلب به دلایلی مثل عفونت تب روماتیسمی، بیماری قلبی مادرزادی، فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر یا حمله قلبی پیش می‌آد.
دلایل ابتلا به بیماری‌های قلبی
همون‌طور که دیدین، دلایل ابتلا به بیماری‌های قلبی متنوعه، اما یه سری موارد مربوط به سبک زندگی بین همه اونا مشترکه.
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد غذاهای چرب، نمک و قند زیاد باعث تنگی رگ‌های خونی می‌شه و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی رو بالا می‌بره.
- کم تحرکی: نداشتن فعالیت بدنی کافی باعث افزایش وزن، بالا رفتن فشار خون و کلسترول و در نتیجه افزایش حتمال بیماری‌های قلبی می‌شه.
- سیگار کشیدن: نیکوتین موجود در سیگار رگ‌های خونی رو تنگ می‌کنه و ضربان قلب رو بالا می‌بره.
- دیابت: دیابت کنترل‌نشده به رگ‌های خونی آسیب می‌رسونه و خطر بیماری‌های قلبی رو افزایش می‌ده.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا باعث آسیب به دیواره رگ‌های خونی می‌شه و با خطر بالاتر سکته قلبی و مغزی همراهه.
- چربی خون بالا: افزایش سطح کلسترول بد و کاهش سطح کلسترول خوب در خون، خطر تجمع پلاک در رگ‌ها و انسدادشون رو بالا می‌بره.
- ژنتیک: بعضی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی رو دارن.
چالش مجازی Summer Body
هدف این چالش کاهش وزن تا 10% از وزن فعلی و عضله سازی و همچنین کاهش سایز، ساختن سبک غذایی و لایف استایل سالم‌تر، سم‌زدایی با حذف قند و شکر، کنترل اشتها، از بین بردن مقاومت بدن به انسولین، افزایش آگاهی نسبت به مواد غذایی، یادگیری نکات تغذیه‌ای کاربردی، داشتن فعالیت ورزشی، عضله سازی، بالا رفتن میزان انرژی، افزایش متابولیسم می‌باشد.
- مدت زمان چالش: 4 هفته
- پیش‌نیاز: ندارد
- نوع چالش: غیرحضوری
- طراح بخش تغذیه : سیما جم
- طراح بخش ورزش : نوش آفرین موسوی
کوچ و مدرس مهارت‌های زندگی : دنیا سلمانی‌پور
مربی یوگا و مدیتیشن : شرمین افشاری
علائم بیماری‌های قلبی
علائم بیماری‌های قلبی بر حسب ناحیه‌ای از قلب که درگیر ناهنجاری شده متفاوته، بنابراین ما نشانه‌های هر کدوم از بیماری‌ها رو بر این اساس فهرست می‌کنیم:
بیماری قلبی | نشانه‌ها |
بیماری رگ‌های خونی و بیماری عروق کرونر (CAD) | احساس درد، سفتی، فشار و ناراحتی در قفسه سینه (آنژین)؛ تنگی نفس؛ درد در ناحیه گردن، فک، گلو، بالای شکم یا پشت؛ درد، بی‌حسی، ضعف یا سردی در پاها یا بازوها (در اثر تنگ شدن رگ‌های خونی). |
ضربان قلب نامنظم (آریتمی) | احساس درد یا ناراحتی قفسه سینه؛ سرگیجه؛ بیهوشی یا ضعف؛ احساس تپش و ضربه شدید در قفسه سینه؛ احساس سبکی سر؛ ضربان قلب تند؛ تنگی نفس؛ ضربان قلب کند. |
بیماری‌های قلبی مادرزادی | تغییر رنگ پوست به آبی یا خاکستری؛ تورم در پاها، ناحیه شکم یا نواحی اطراف چشم؛ روند ناقص وزن‌گیری در نوزاد؛ علائم در بزرگسالی: تنگی نفس و خستگی شدید حین ورزش و فعالیت بدنی؛ ورم دست ها، مچ یا ساق پا. |
بیماری عضله قلب (کاردیومیوپاتی) | سرگیجه، سبکی سر و بیهوشی؛ احساس تنگی نفس و خستگی زودرس حین فعالیت یا استراحت؛ احساس تنگی نفس موقع خواب شبانه یا بیدار شدن از خواب؛ تنگی نفس و ضربان قلب تند؛ تورم ساق یا مچ پاها. |
بیماری دریچه قلب | درد قفسه سینه؛ بیهوشی یا به اصطلاح عامیانه غش کردن؛ خستگی؛ ضربان قلب نامنظم و تنگی نفس؛ ورم ساق یا مچ پا. |
اگه این علائم بیماری‌های قلبی یعنی درد قفسه سینه، تنگی نفس و ضعف شدید رو همزمان احساس می‌کنین یا در دیگران می‌بینین باید فورا به پزشک مراجعه کنین یا کمک پزشکی اضطراری بگیرین؛ این نشانه‌ها می‌تونه گویای حمله قلبی باشه.
ورزش و بیماری‌های قلبی
ورزش از بهترین راه‌ها برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبیه، چون باعث تقویت قلب، کاهش فشار خون، کاهش سطح کلسترول بد و افزایش سطح کلسترول خوب و بهبود گردش خون می‌شه.
انواع ورزش مناسب برای بیماران قلبی
- پیاده‌روی: پیاده‌روی یکی از بهترین ورزش‌ها برای مبتدیان و افرادیه که بیماری‌های قلبی دارن.
- دویدن: آهسته دویدن با شدت کنترل‌شده برای بیماران قلبی مفیده.
- دوچرخه‌سواری: دوچرخه‌سواری با شدت متوسط ورزش هوازی مناسبیه که برای افراد مبتلا به بیماری قلبی با هر سن و سالی مناسبه.
- شنا: شنا یه ورزش هوازی کامله که تمام عضلات بدن رو درگیر می‌کنه و به قلب و ریه‌ها فشار نمی‌آره.
- تمرین مقاومتی: تمرین‌های مقاومتی با وزنه در افراد مبتلا به بیماری قلبی بی‌خطره و علاوه بر تاثیرات مثبت عضلانی، عملکرد قلب رو افزایش می‌ده.
- یوگا و تای چی: این ورزش‌ها به بهبود انعطاف‌پذیری، کاهش استرس و تقویت عضلات قلب کمک می‌کنن.
البته افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی باید قبل از شروع هر برنامه ورزشی حتما با پزشکشون مشورت کنن.
تغذیه مناسب برای بیماران قلبی
تغذیه سالم نقش خیلی مهمی در پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی داره. یه رژیم غذایی سالم برای بیماران قلبی باید شامل این مواد باشه:
- میوه‌ها و سبزیجات چون از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی سرشارن که برای قلب مفیده.
- غلات کامل چون فیبر موجود در غلات کامل به کاهش کلسترول و تنظیم قند خون کمک می‌کنه.
- ماهی‌های چرب با اسیدهای چرب امگا 3 بالا که برای سلامت قلب مفیدن.
- آجیل و دانه‌ها چون سرشار از چربی‌های سالم و فیبرن.
- لبنیات کم‌چرب به دلیل خواص کلسیم برای سلامت قلب.
- حبوبات چون منابعی غنی از پروتئین، فیبر و مواد معدنی به حساب می‌آن.
مواد غذایی ممنوعه برای بیماران قلبی
- مواد غذایی فرآوری‌شده چون حاوی نمک، قند و چربی‌های ترانس مضرن.
- گوشت قرمز زیاد؛
- نوشابه‌ها و آب‌میوه‌های صنعتی پرقند.
نگاه آخر: توصیه مونوپی
بیماری‌های قلبی بسیار رایج و خطرناک، اما قابل پیشگیری و درمانن. با داشتن یه رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کنترل عوامل خطر می‌تونین از سلامت قلبتون مراقبت کنین. اگه شما به یه نوع بیماری قلبی مبتلایین، اجازه ندین مانع فعالیتتون بشه.
بهترین راه دور موندن از خطر بیماری‌های قلبی یا بهبود سلامتی قلب در بیماران، ورزش کردن یا ورزشکار شدنه. رسیدن به این هدف سخت نیست: به مدرسه مونوپی بیاین و زیر نظر مربی‌های باتجربه ما، دونده یا دوچرخه‌سوار بشین.
اگه فرصت شرکت در کلاس رو ندارین، بخش چالش و مسابقه مونوپی رو دنبال کنین و شرکت‌کننده چالش‌های ورزش-تغذیه‌ای مجازی ما باشین؛ این‌جوری اصلاح سبک غذایی‌تون رو یاد می‌گیرین و فعال‌ترین سبک زندگی ممکن رو از همین امروز برای خودتون رقم می‌زنین.
مسابقه ماراتن استانبول ترکیه (13 آبان ۱۴۰۳)
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارت‌های طبیعت‌‌گردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاس‌های مدرسه مونوپی، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
