پرخوری عصبی: دلایل، نشانه‌ها و راهکارها
پرخوری عصبی یه اختلال تغذیه‌ای جدی و رایجه که ریشه روانی داره. فرد مبتلا به پرخوری عصبی با هربار تجربه احساسات منفی یا استرس، بیشتر از حد نیازش غذا می‌خوره و در واقع غذا خوردن براش به روش مقابله با موقعیت بحرانی یا یه سازوکار دفاعی تبدیل میشه. ممکنه فرد بعد از این تجربه پرخوری، برای جبران حجم غذا و کالری دریافتی به رفتارهای ناسالم و آسیب‌زا متوسل بشه.
از اونجا که پنهان کردن این اختلال در میان افراد مبتلا رواج بالایی داره، ممکنه مدت‌ها بدون دریافت کمک لازم ادامه داشته باشه و بر همه جنبه‌های جسمی، عاطفی و اجتماعی زندگی‌شون تأثیر منفی بذاره. بنابراین شناخت نشانه‌های پرخوری عصبی و پیگیری درمان زودهنگام بهترین راه حرکت به طرف رهایی از این وضعیت آزاردهنده اس.
در این مطلب مجله مونوپی موضوع پرخوری عصبی رو بررسی می‌کنیم، از دلایل زمینه‌سازش حرف می‌زنیم، نشانه‌هاش رو برای شناسایی سریع‌تر معرفی می‌کنیم و به راهکارهای درمانیش می‌پردازیم.
فهرست مطالب
پرخوری عصبی چیست؟
پرخوری عصبی یا بولیمیا نروزا (Bulimia nervosa) یعنی فرد در شرایط استرس، ناراحتی، عصبانیت یا حتی خستگی و با وجود سیری، در مدت زمان نسبتاً کوتاه حجم زیادی مواد غذایی می‌خوره. در طول این دوره‌های پرخوری، فرد احساس می‌کنه کنترلی بر مقدار غذایی که می‌خوره نداره یا نمی‌تونه دست از خوردن برداره.
فرد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً بعد از غذا خوردن به حساس شدید شرم، گناه و انزجار دچار میشه. به همین دلیل تلاش می‌کنه با استفاده از انواع رفتارهای جبرانی نامتعادل، کالری دریافتی رو جبران کنه. رایج‌ترین این رفتارها، القای استفراغ، مصرف داروهای ملین و ادرارآور، فستینگ، ورزش شدید و بیش از حد و استفاده نامناسب از داروهای سرکوب کننده اشتها برای کنترل وزن بدنه.
افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً از بدنشون راضی نیستن، تصویر بدنی مخدوشی از خودشون دارن و برای ابعاد و شکل بدنشون اهمیت بالا و آزاردهنده‌ای قائلن. البته تصور نکنین این اختلال فقط در افراد چاق یا دارای اضافه وزن دیده میشه؛ پرخوری عصبی در افرادی با وزن و ابعاد بدنی بسیار متنوع رواج داره.
تداوم این اختلال می‌تونه به چاقی، مشکلات گوارشی و حتی مشکلات روانی جدی‌تر مثل افسردگی منجر بشه.
دلایل پرخوری عصبی
مهم‌ترین دلایل پرخوری عصبی شامل این موارد میشه:
- استرس و اضطراب: وقتی استرس داریم، بدنمون هورمون کورتیزول ترشح می‌کنه که میل به غذاهای شیرین و پرچرب رو افزایش می‌ده.
- احساسات منفی: احساساتی مثل ناراحتی، غم، تنهایی یا عصبانیت میتونن باعث بشن به غذا پناه ببریم تا حال بهتری پیدا کنیم.
- عادت‌های نادرست: گاهی به خاطر عادت‌های نادرست غذایی یا یادگیری اشتباه از کودکی، به پرخوری عصبی عادت می‌کنیم.
مقاله پیشنهادی: از تلخ و شیرین قندها و تأثیر آنها بر بدن
نشانه‌های پرخوری عصبی
شناخت نشانه‌های پرخوری عصبی می‌تونه کمک کنه زودتر متوجه این مشکل در خودتون یا اطرافیان بشین و برای درمانش اقدام کنین. مهم‌ترین نشانه‌های فیزیولوژیک پرخوری عصبی شامل این موارده:
- خوردن حجم زیاد غذا در زمان کوتاه حتی پس از احساس سیری؛
- تغییر یا نوسانات وزن بدن؛
- فرسایش دندان‌ها و بوی بد دهان؛
- تورم در اطراف گونه‌ها و فک؛
- سوء هاضمه، یبوست مکرر، اسهال یا عدم تحمل غذاهای جدید؛
- ضربان قلب نامنظم، فشار خون پایین؛
- سرگیجه بی‌دلیل؛
- خستگی و مشکلات خواب؛
- توقف یا نامنظم شدن چرخه قاعدگی؛
- خستگی و گرفتگی عضلات.
نشانه‌های روان‌شناختی پرخوری عصبی:
- حساسیت و وسواس شدید درمورد موضوع غذا خوردن، رژیم غذایی، ورزش یا تصویر بدن و حساسیت به نظرات دیگران در این موارد؛
- تمایل به صرف غذا در تنهایی یا به صورت مخفیانه؛
- ترس از افزایش وزن؛
- احساس شرم، گناه و انزجار به ویژه بعد از خوردن غذا؛
- تصویر بدنی مخدوش یا نارضایتی شدید از فرم بدن؛
- اضطراب یا تحریک‌پذیری در زمان صرف غذا؛
- عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب یا افکار خودکشی.
چالش مجازی Summer Body
هدف این چالش کاهش وزن تا 10% از وزن فعلی و عضله سازی و همچنین کاهش سایز، ساختن سبک غذایی و لایف استایل سالم‌تر، سم‌زدایی با حذف قند و شکر، کنترل اشتها، از بین بردن مقاومت بدن به انسولین، افزایش آگاهی نسبت به مواد غذایی، یادگیری نکات تغذیه‌ای کاربردی، داشتن فعالیت ورزشی، عضله سازی، بالا رفتن میزان انرژی، افزایش متابولیسم می‌باشد.
- مدت زمان چالش: 4 هفته
- پیش‌نیاز: ندارد
- نوع چالش: غیرحضوری
- طراح بخش تغذیه : سیما جم
- طراح بخش ورزش : نوش آفرین موسوی
کوچ و مدرس مهارت‌های زندگی : دنیا سلمانی‌پور
مربی یوگا و مدیتیشن : شرمین افشاری
راهکارهای مقابله با پرخوری عصبی
برای مقابله با پرخوری عصبی می‌تونین از این راهکارها استفاده کنین، اما دقت داشته باشین که این روش‌ها درمانی نیستن و درمان این اختلال به مداخله متخصص نیاز داره.
- مدیریت استرس: روش‌های مختلف مثل یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و ورزش میتونن به کاهش استرس کمک کنن.
- شناسایی محرک‌ها: محرک‌های احساسی‌ای رو که باعث پرخوری‌تون می‌شن شناسایی کنین و سعی کنین به روش‌های دیگه‌ای باهاشون مقابله کنین.
- مصرف غذاهای سالم: سعی کنین غذاهای سالم و مغذی بخوریم که حس سیری طولانی‌تری دارن و درعوض کمتر از غذاهای پرچرب و شیرین استفاده کنین.
- درخواست حمایت از اطرافیان: صحبت کردن با دوستان، خانواده یا مشاور می‌تونه به شما کمک کنه احساساتتون رو بهتر مدیریت کنین
- روزمره‌نگاری غذایی: نوشتن اینکه کِی غذا می‌خورین و چه چیزهایی مصرف می‌کنین کمک می‌کنه الگوهای پرخوری رو شناسایی کنین و تغییرشون بدین.
تاثیرات درازمدت پرخوری عصبی
پرخوری عصبی مداوم به بروز مشکلات فیزیکی‌ای منجر میشه، از جمله:
- مشکلات گوارشی مرتبط با رفتارهای جبرانی؛
- نارسایی قلبی؛
- مشکلات دندانی مداوم؛
- ضعف و پوکی استخوان‌ها؛
- ناباروری در مردان و زنان؛
- عدم تعادل الکترولیت‌ها در اثر القای استفراغ که به کم‌آبی شدید بدن و آسیب به اعصاب، عضلات و اندام‌ها منجر میشه.
مقاله پیشنهادی: 8 استراتژی درمان و مدیریت اضطراب
تاثیرات ناشناخته‌تر پرخوری عصبی
- اثر بر عملکرد مغز: پرخوری عصبی می‌تونه به مغز آسیب بزنه. مصرف زیاد غذاهای شیرین و پرچرب باعث تغییرات شیمیایی در مغز میشه که عملکرد شناختی رو تحت تأثیر قرار می‌ده و حتی می‌تونه به اختلالات حافظه و تمرکز منجر بشه.
- تاثیر بر پوست: مواد غذایی که افراد در موقع پرخوری مصرف می‌کنن، معمولاً سرشار از چربی‌ها و قندهای مضره که می‌تونه به مشکلات پوستی مثل آکنه و التهاب منجر بشه.
- آسیب به سیستم عصبی معده: پرخوری عصبی می‌تونه به سیستم عصبی معده آسیب برسونه و باعث مشکلات گوارشی مزمن بشه. استرس و اضطراب به ضعف عملکرد معده و اختلال در هضم منجر می‌شن.
- نقش ژنتیک و محیط خانوادگی: تحقیقات نشون داده که ژنتیک و محیط خانوادگی هم نقش مهمی در بروز پرخوری عصبی دارن. یعنی اگه در خانواده شما سابقه اختلالات تغذیه‌ای یا مشکلات روانی مثل افسردگی و اضطراب وجود داشته باشه، احتمال بیشتری داره که شما هم به این اختلال مبتلا بشین.
راهکارهای جدید برای مقابله با پرخوری عصبی
. تغییر در روتین روزانه: ایجاد تغییرات کوچیک در روتین روزانه مثل تنظیم ساعت خواب، ورزش منظم و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش می‌تونه به کاهش استرس و کنترل پرخوری عصبی کمک کنه.
- مراقبه و یوگا: یوگا و مدیتیشن با کاهش هورمون‌های استرس و بهبود وضعیت روانی به مقابله با پرخوری عصبی کمک می‌کنه.
- حمایت اجتماعی و درمان گروهی: حمایت دوستان و خانواده و شرکت در جلسات درمان گروهی می‌تونه به فرد کمک کنه احساسات و تجربیاتش رو با دیگران به اشتراک بذاره و از حمایت اونا بهره‌مند بشه.
در حال حاضر مؤثرترین روش‌های روان‌شناختی برای درمان پرخوری عصبی شامل این سه راه میشه:
- درمان شناختی- رفتاری پیشرفته (CBT-E)؛
- درمان شناختی- رفتاری-خودکمکی هدایت شده (CBT-GSH) ؛
- درمان بین فردی (IPT)؛
شناخت و آگاهی، نقطه شروع درمان
پرخوری عصبی یه اختلال جدیه که می‌تونه زندگی روزمره و سلامتی شما رو تحت تأثیر قرار بده. اما با شناخت نشانه‌ها و دلایل و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌تونین این مشکل رو کنترل کنین و به وضعیت بهتری برسین. یادتون باشه بهترین راهکار درمان پرخوری عصبی کمک گرفتن از پزشک، کارشناس تغذیه و روان‌شناس متخصصه.
اگه تجربه‌ای از برخورد با افراد مبتلا به این اختلال دارین یا سؤالی درمورد نشانه‌ها و درمان پرخوری عصبی براتون پیش اومده در قسمت نظرات بنویسین تا پاسخشون رو دریافت کنین.
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارت‌های طبیعت‌‌گردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاس‌های مدرسه مونوپی، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
منابع مقاله:
