تا به حال به این فکر کردهین که چرا افراد مختلف با وجود رژیمهای غذایی و برنامههای ورزشی یکسان، نتایج متفاوتی میگیرن؟ چرا بعضی افراد راحت عضله میسازن و بعضی سخت؟ چرا کاهش وزن برای بعضیها سریع و آسون پیش میره، ولی بعضیها رو به چالش میکشه؟ پاسخ این سوالها رو میشه با مفهومی داد که بهش «تیپ بدنی» میگن، یعنی همون ساختار اسکلتی-عضلانی شما که نحوه ذخیره چربی، ساخت عضله، شکل و اندازه بدن و پاسخ به رژیم غذایی و ورزش رو تعیین میکنه.
شاید عناوینی مثل اِکتومورف، مزومورف و اِندومورف یا شکل مثلثی، مستطیلی و ساعت شنی رو به عنوان تیپهای بدنی مختلف شنیده باشین. در این مقاله مجله مونوپی به دنیای جذاب تیپهای بدنی سفر میکنین و با بدن منحصر به فرد خودتون بیشتر آشنا میشین.
فهرست مطالب
انواع تیپ بدنی
تیپ بدنی (Body types)، سوماتوتایپ یا ترکیب بدن به معنی شیوه توزیع توده عضلانی و چربی، از اون ویژگیهاییه که انسانها رو منحصر به فرد می کنه. حتما دیدهین که بدن بعضی افراد انحنای بیشتری داره، بعضیها شانههای پهنتری دارن و بعضی دارای حجم و توده عضلات بیشتری هستن. تیپ بدنی افراد معمولاً بعد از بلوغ مشخص و ثابت میشه، اما میزان فعالیت، عادتهای غذایی و تغییرات عمده هورمونی و سبک زندگی میتونه اون رو تغییر بده.
بر اساس تقسیمبندیای که یه روانشناس آمریکایی به نام دکتر ویلیام هربرت شلدون در اوایل دهه ۱۹۴۰ انجام داد، سه تیپ بدنی اصلی وجود داره:
- اکتومورف (Ectomorph): افراد اکتومورف معمولاً لاغراندام با استخوانبندی ظریف و متابولیسم بالان. اونها هم به سختی عضله میسازن، هم فرایند ذخیره چربیشون خیلی کند و کمه. شانه ها و باسن باریکتر نسبت به ارتفاع قد و عضلات کوچکتر نسبت به طول استخوان ویژگی ظاهری افرادی با این تیپ بدنیه.
- مزومورف (Mesomorph): مزومورفها ساختار عضلانی مربعی و متناسبی دارن، به راحتی عضله میسازن و توده چربیشون کمه. ساختار استخوانی متوسط با شانههای پهن تر از باسن، متابولیسم کارآمد و افزایش و کاهش آسان وزن ویژگیهای برجسته این تیپ بدنیه.
- اندومورف (Endomorph): تیپ بدنی اندومورف به ساختار بدنی گرد و نرمی گفته میشه که به راحتی چربی ذخیره میکنه و کند چربی از دست میده. این افراد برای کاهش وزن و عضلهسازی به تلاش بیشتری نیاز دارن. استخوانهای درشت، قسمت میانی و باسن بزرگ و متابولیسم آهسته به عنوان ویژگیهای افرادی با تیپ بدنی اندومورف ذکر میشه.
دکتر شلدون معتقد بود تیپ بدنی هر فرد، فیزیولوژی و حتی ویژگیهای روانشناختی اون رو تعیین میکنه. اما امروز ما میدونیم که در واقع ویژگیهای فیزیولوژیکی و ژنتیکی ما تیپ بدنیمون رو تعیین میکنه، نه برعکس. ضمناً بدن افراد بین تیپهای مختلف تغییر میکنه و باید اونها یک طیف در نظر بگیریم نه یه وضعیت قطعی کاملاً ثابت.
انواع تیپ بدنی در مردان
برای توصیف انواع تیپ بدنی در مردان از تقسیمبندی بالا یعنی اکتومورف، مزومورف و اندومورف استفاده میکنیم. البته خیلیها تصور میکنن این تقسیمبندی فقط برای بدن مردان ارائه شده، ولی این دستهبندی رو میشه برای هر دو جنسیت به کار برد.
چالش دونده شو | 6کیلومتر
هدف این چالش یادگیری دویدن به صورت حرفهای و اصولی، بالا رفتن توانایی و استقامت بدنی، بهبود متابولیسم بدن، بالارفتن میزان انرژی، کاهش وزن، روتین شدن دویدن در لایف استایل، عضله سازی، پیدا کردن دوست و پایه دویدن، آمادگی برای شرکت در مسابقات جهانی دو، بالا بردن استقامت قلبی عروقی میباشد.
- برنامه دویدن (۱۲ جلسه)
- برنامه بدنسازی (۶ جلسه)
- پیشنیاز: ندارد
- نوع چالش: غیرحضوری
- طراح تمرینات : مربی آرمین کاتبی – مربی آیدا قاسمی – مربی فرزاد خلیلی – مربی نگین عدالت – مربی زکیه مردانی – مربی ساغر جلالی – مربی مسعود فرشیدفر – مربی نیلوفر فرخفال
انواع تیپ بدنی در زنان
بدن زنان معمولاً نسبت به مردها توده چربی و انحنای بیشتری داره و این به دلیل ترکیب سینههای بزرگتر، باسن پهنتر و بزرگتر و رانهای بزرگتره. در زنان به جز سه تیپ اصلی، تقسیمبندیهای دیگهای هم بر اساس شکل بدن وجود داره که شاید از صنعت مد سرچشمه گرفته باشه:
- بدن بیضی یا سیبیشکل: در این تیپ بدنی، چربی بیشتر در ناحیه میانی و شکم متمرکز میشه و بخش بالا و پایین بدن باریکه.
- بدن مثلثی یا گلابیشکل: افراد با این تیپ بدنی شانه های باریک تری نسبت به باسن دارن و بیشتر چربیشون در باسن، پایین باسن و ران ها توزیع میشه.
- بدن ساعت شنی: در این تیپ بدنی، پهنای نیمه بالا و پایین بدن یکسانه و معمولا کمر کوچکتر از سینه و باسنه.
- بدن مستطیلی: در این تیپ، بدن به صورت خطی و بدون انحناست و پهنای باسن و شانه یکسانه.
عوامل تعیینکننده تیپ بدنی
عوامل زیادی تیپ بدنی افراد رو تعیین می کنه که اینجا مرورشون میکنیم:
- ژنتیک؛
- جنسیت ؛
- سن؛
- رژیم غذایی؛
- میزان فعالیت بدنی.
پس تغییر در سطح فعالیت و رژیم غذایی میتونه تیپ بدنی شما رو تغییر بده. مثلاً اگه فردی با تیپ بدنی اکتومورف بخواد کمی وزن اضافه کنه به تلاش بیشتری نیاز داره اما با یه رژیم غذایی مناسب و تمرینات ورزشی منظم به هدفش میرسه.
روش تعیین تیپ بدنی
با توضیحاتی که دادیم میتونین تیپ بدنی خودتون رو از روی به ویژگیهای ظاهری، ساختار استخوانی، توزیع چربی و نحوه پاسخ بدن به رژیم غذایی و ورزش تعیین کنین. البته تستهای آنلاین یا مشاوره با متخصص تغذیه و مربی بدنسازی هم میتونه بهتون کمک کنه.
اهمیت شناخت تیپ بدنی
شناخت تیپ بدنی به شما کمک میکنه تا:
- رژیم غذایی مناسبتری انتخاب کنین.
- برنامه تمرینی مؤثرتری داشته باشین.
- اهداف خودتون رو برای تناسب اندام واقعبینانهتر تعیین کنین.
یادتون باشه بر خلاف تبلیغات شبکههای اجتماعی، تیپ بدنی «ایدئال» وجود نداره و نباید خودتون رو برای رسیدن به اون ایدئال پرطرفدار در معرض خطر عادت به الگوهای غذایی نادرست، اختلال در غذا خوردن، سندرمهای متابولیک و عوارض دیگه قرار بدین.
نگاه آخر: توصیه مونوپی
تیپ بدنی شما همون شکل ترکیب و توزیع استخوان و چربی و عضلاته که شناختش کمک میکنه دید بهتری به بدنتون داشته باشین و کمی راحتتر به اهدافی که برای سلامتی و تناسب اندام دارین، برسین. فراموش نکنین که تیپ بدنی فقط یک عامل مؤثر در این ماجراست و عوامل دیگه مثل ژنتیک، سبک زندگی و تغذیه هم نقش خیلی مهمی دارن.
اگه میخواین عضلهسازی، کاهش یا افزایش وزن رو زیر نظر متخصصهای تغذیه و مربی بدنسازی و ورزش پیش ببرین، از سر زدن به صفحه چالش و مسابقه مونوپی غافل نشین؛ تو این بخش همیشه چالشهای ورزشی-تغذیهای جدیدی داریم که با طراحی هدفمند متخصصهای هر رشته آماده میشه و شما رو قدم به قدم به بدن سالمتر و زیباتری که میخواین، نزدیک میکنه.
مسابقه ماراتن استانبول ترکیه (13 آبان ۱۴۰۳)
مسابقه ماراتن دبی امارات متحده عربی (۲۱ دی ۱۴۰۳)
کلاس دویدن پارک ولایت (پنجشنبه و جمعه) (آذر)
کلاس پیشرفته دویدن ولنجک (سه شنبه و جمعه) (آذر)
کلاس دویدن پارک یاس (شرق تهران) (روز زوج) (آذر)
کلاس دویدن کیش (روز زوج) (آذر)
سفر و گردشگری
اگه دوست دارید همراه مونوپی مهارتهای طبیعتگردی رو آموزش ببینید، دور دنیا سفر کنید، سفرهای ورزشی آبی تجربه کنید و… حتما از طریق لینک زیر سری به قسمت سفر و گردشگری مونوپی بزنید.
مدرسه مونوپی
اگر دوست دارید دوچرخه سواری، دویدن، کوهنوردی و توسعه فردی را در کنار مربیان باتجربه و همراهان باانگیزه شروع کنید، کلاسهای مدرسه مونوپی، انتخاب فوقالعادهای برای شما خواهد بود. برای مشاهده اطلاعات بیشتر، به مدرسه مونوپی مراجعه کنید.
چالش و مسابقه
مونوپی علاوه بر برگزاری کلاس در قسمت مدرسه مونوپی با کمک اساتید حرفه ای، چالش ها و مسابقاتی رو در زمینه های مختلف برگزار می کنه که همه ی دوستداران ورزش و مسابقه در سراسر ایران میتونن توی این چالش ها و مسابقات شرکت کنند. اگه شما هم دوست دارید خودتون رو به چالش بکشید حتما سری به قسمت چالش و مسابقه مونوپی بزنید.
نیازمندی مونوپی
مونوپی، پلتفرم برگزاری چالش و مسابقه با هدف فرهنگسازی در ورزش و حفظ محیط زیسته. در راستای تحقق این هدف شما میتونید کالاهایی که بهشون احتیاج ندارید رو در قسمت نیازمندی مونوپی به فروش برسونید و یا رایگان به دست کسی که میخوادش، برسونید. برای خرید و فروش کالای نو و دست دوم در حوزه ورزش، سلامتی و سفر و کمپینگ وارد لینک زیر بشید.
منابع مقاله: